Τίτλος: Ποιητικές αναζητήσεις - Κυριάκος Χαραλαμπίδης
Θεματική ενότητα: Ποίηση Βαθμίδα Εκπαίδευσης: Δευτεροβάθμια Διάρκεια: 54΄ Έτος παραγωγής: 2013 Παραγωγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Συναντήσεις και συζητήσεις με τους ποιητές
AΞΙΟΠΟΙΗΣΗ: Δείτε εισηγήσεις για αξιοποίηση στην εκπαιδευτική διαδικασία ή αποστείλετε τις δικές σας.

Κυριάκος Χαραλαμπίδης - Λίγα λόγια
Στην εξελικτική πορεία της ποίησής του τρεις είναι, κατά την άποψή μου, οι σταθερές συνιστώσες, που διαμορφώθηκαν με βάση την έντονη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στη φιλολογική του παιδεία, στέρεα και βαθιά πλουτισμένη με συνεχή μελέτη, και στα διδάγματα και τις επιταγές της κυπριακής του ταυτότητας. Πρώτη ανάμεσά τους τοποθετώ τη γλώσσα και τη συνολική οργάνωση του ποιητικού λόγου του. Με εξαιρετική ευχέρεια συνθέτει ποικίλο υλικό από όλα τα επίπεδα και τις χρονικές περιόδους της ελληνικής γλώσσας, από την κυπριακή διάλεκτο, την κοινή δημοτική, το δημοτικό τραγούδι, την αρχαία και τη μεσαιωνική γραμματεία1 […].

Δεύτερη από τις δεσπόζουσες του έργου του είναι η ιστορική διάσταση. Ιδιαίτερα έντονο είναι το στοιχείο της εντοπιότητας, της Κυπριακής Ιστορίας, όπως υπογράμμισα ήδη. Η ποιητική αναδημιουργία του κόσμου της Κύπρου, όχι τεμαχισμένου από την εχθρική εισβολή και κατοχή, ούτε μεταλλαγμένου από τις νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αλλά ενιαίου και αυτοτελούς στη χρονική του διαδρομή, αποτελεί έναν από τους δημιουργικούς στύλους της έμπνευσής του. Στήριγμα εξίσου ισχυρό με την προσπάθεια να αποτυπώσει στη μνήμη τα τραγικά γεγονότα της ιστορίας, τις προδοσίες, τους θανάτους, τις καταστροφές, τη φοβερή μοίρα των απλών ανθρώπων που λοιδορούνται από την υποκριτική στάση των ισχυρών2.

Τέλος, την τρίτη συνιστώσα διαγράφει ο διαρκής διάλογος των κειμένων του με άλλα λογοτεχνικά κείμενα, ελληνικά ή ξένα, από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Ο Καβάφης αρχικά και κατόπιν ο Σεφέρης είναι οι κύριοι και σταθεροί συνομιλητές του, αλλά κατά συλλογή μπορούμε να ανιχνεύσουμε πολλές άλλες και ποικίλες προτιμήσεις, τις οποίες συχνά φωτίζει ο ίδιος ο ποιητής. Η ειρωνική προοπτική στην ανάγνωση των μύθων, στοιχείο κληρονομημένο από τον Σεφέρη και τον Καβάφη, δίνει συχνά τη θέση της σε εντονότερο σαρκαστικό τόνο. Η προσωπική συμβολή του στο ειρωνικό παιχνίδι βρίσκεται στην επίμονη προβολή του δίσημου λόγου ανάμεσα στο φανερό ψέμα και την κρυμμένη αλήθεια3.

Έρη Σταυροπούλου, "Ποιητής άξιος του καιρού και του τόπου του", Περιοδικό Τα Αιτωλικά, τεύχος 21, Ιούλιος - Δεκέμβριος 2013, I, σ. 22 – 28.

Οι βασικές αρετές του Κύπριου τεχνίτη πιστεύω πως έχουν σημαντικά στερεωθεί και πλουτιστεί […].
Το χιούμορ του έχει ασφαλώς κερδίσει σε άνεση και ευρωστία… Τούτη η νέα εκφραστική ευλυγισία τον σπρώχνει όχι σε πνευματώδεις ακροβασίες μα σε πνευματικές τόλμες σχεδόν ασύλληπτες για έναν ορθόδοξο πιστό.

Γ. Π. Σαββίδης, από την εφημερίδα Το Βήμα, 26.8.1973.

Αυτός εδώ ο ποιητής φτιάχνει πράγματι τον κόσμο αποξαρχής, εφευρίσκοντας μια καινούργια ποιητική γλώσσα, σαν ν’ αντικρίζει για πρώτη ή πολλοστή φορά τα πράγματα και τους συνδυασμούς τους. Η φύση αυτής της ποιητικής προσφέρεται σε συνεχείς μυθοποιήσεις και αινιγματικούς χρησμούς, απ’ όπου αναδύεται μια συνταρακτική αίσθηση της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας.

Νόρα Αναγνωστάκη, από το Περιοδικό Χρονικό ’73.

Η σοφία με διακριτικότητα περιφέρεται σε όλη την ποίησή του, χωρίς να την επιβαρύνει με διδακτισμό […]. Είναι άριστος σκοπευτής του απροόπτου, επιδέξια εξαλείφει την οξύτητα με μια λυρική τρυφερότητα, η οποία ενθαρρύνει την αντοχή να συνεχίσει να υπάρχει.

Κική Δημουλά, απόσπασμα από ομιλία με την ευκαιρία της υποδοχής του Κυριάκου Χαραλαμπίδη ως Αντεπιστέλλοντος Μέλους της Ακαδημίας Αθηνών (10.12.2013).

Ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης είναι σε όλους γνωστό, πως είναι ποιητής με βαθιά γνώση της Ιστορίας, του Μύθου, της Γλώσσας. Συνεχίζει τη σειρά των μεγάλων ποιητών και ξέρει πως η ποίηση δεν είναι για «προσωπικές εξομολογήσεις», όπως έλεγε ο Σεφέρης, ή οι εξομολογήσεις του ανήκουν στο πεδίο των βαθιά ελληνικά σκεπτόμενων ποιητών. Είναι ποιητής του μεγάλου πάθους. Και το πάθος του πηγάζει από την πατρίδα, διαπλέκεται με το πάθος του για την ιστορία και τον μύθο και στη συνέχεια, εκβάλλει στον στίχο, σαν συσσωρευμένη αντανάκλαση όλων των παλαιών, παλαιότερων και νεότερων παθών.

Ανθούλα Δανιήλ, «Κυριάκος Χαραλαμπίδης». Ίμερος, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2012 και Περ. Εμβόλιμον, τχ. 69-70, Φθιν. 2013 – Χειμώνας 2014, σ. 176.



1 Έρη Σταυροπούλου, "Ποιητής άξιος του καιρού και του τόπου του", σ. 25.
2 Ό.π., σ. 26.
3 Ό.π., σ. 27.